چله کشی یک طرفه

در پاسخ فهمیه عزیز که در مورد چله کشی یک طرفه سوال پرسیده بودن ( امیدوارم مطلبم بدردبخوره) 

برای چله کشی یک طرفه اول نیاز هست ببینیم که دار فرش ما جوابگوی طول نقشه هست یا نه . اگر طول دار ما کوچکتر از طول فرش باشه باید چله کشی دو طرفه انجام بدیم . 

اندازه های نقشه ها رو معمولا پائین نقشه مینویسن ، اگر نوشته نبود باید حسابش کنیم که قبلا آموزشش رو گذاشتم 

برای چله کشی یک طرفه تعداد دونه های عرض نقشه رو میشماریم . 

مثلا فکر کنید یک نقشه داریم که در عرض 300 تا گره داره  . ما برای هر گره به دو تا تار نیاز داریم یعنی جمعا برای این 300 تا گره 600 تار باید بزاریم . 

بعد از سیه بندی کردن از سمت راست یا چپ دار شروع می کنیم به چله کشی . 

اول باید چند تا تار اضافه برای کناره یا شیرازه فرش بزاریم که عموما 4 یا 6 تار میگذارن . 

نخ چله رو برمیداریم و به سمت راست یا چپ  پائین دار گره می زنیم  بعد نخ چله رو چند بار دور پائین دار میپیچیم . بعد شروع میکنیم به چله کشی به این صورت که نخ چله رو میاریم بالا دور سردار و دوباره میاریم پائین دور زیر دار و این کار رو اینقدر تکرار میکنیم که 600 تا تار داشته باشیم ( تعداد گره های عرض فرش * 2) + تعداد تارهای اضافه دو طرف فرش برای شیرازه 

و بعد از سمت راست یا سمت چپ شروع میکنیم به مرتب کردن تارها و زیر و رو کردن تارها ( زمانی که داریم چله کشی میکنیم هم میتونیم مرتب کردن و زیر و رو کردن رو انجام بدیم اما کارمون سخت تر میشه ) 

چله کشی دار

برای اینکه دار رو چله کشی کنیم اول باید مشخص کنیم نیاز به چله کشی یک طرفه داریم یا دو طرفه . ( اگر دار بزرگ باشه و یا طول فرش بزرگتر از طول دار باشه و یا اینکه فکر کنیم که وقتی یک مقدار از نقشه رو بافتیم و کارمون سخت میشه نیاز به چله کشی دو طرفه داریم ) 

حتما حتما حتما حتما قبل از شروع چله کشی پیچ های بالای دار رو باید وسط قرار بدیم که هم جای سفت کردن چله ها رو داشته باشیم و هم بتونیم چله ها رو شل کنیم  

برای چله کشی دو تا روش وجود داره . 

روش استاندارد اینه که یک تکه نخ چله رو چند لا میکنن که بزرگتر از اندازه دار باشه و از این نخ یکی رو پائین دار میبندن و یکی رو هم وسط دار به راست رو ها میبندن . بعد از سمت راست دار شروع میکنن به چله کشی و یک بار نخ چله رو از روی نخ پائینی رد میکنن و همون نخ رو از زیر نخ بالایی رد میکنن  . و دور بعد این کار برعکس میشه 

اما من همیشه به روش ساده تر انجام میدم . اینکه بدون اینکه اون دو تا نخ رو به دار ببندم . تعداد چله هایی که نیاز دارم رو چله کشی میکنم بعد زیر  و رو کردن تارها رو انجام میدم . 

قبل از اینکه بخواهیم به هر کدوم از این روشها چله کشی  رو انجام بدیم . باید حواسمون به تارهای مورد نیاز برای شیرازه هم باشه . برای شیرازه به طور معمول بین 4 تا 8 تار مد نظر قرار میدن که به هر دو طرف فرش باید یکسان تار برای شیرازه قرار بدیم . 

اگر چله کشی ما یک طرفه هست . نخ چله رو پائین دار گره میزنیم و شروع به چله کشی میکنیم . اما اگر چله کشی ما دو طرفه هست بهتره اینه که اندازه یک طول دار نخ چله رو پائین دار بپیچیم بعد سر  و ته این نخ رو بدون اینکه بچینیمش به هم گره بزنیم و بعد شروع کنیم به چله کشی . 

هر هفت سانتی متر که چله کشی کردیم چله ها رو مرتب میکنیم و میشماریم که کم نباشن و بعد میریم سراغ هفت سانتی متر بعدی . 

همه جای دار رو هم باید به صورت یکنواخت چله بندی کنیم نه چله ها خیلی سفت باشن و نه چله ها خیلی شل باشن . 

سیه بندی دار

بعد از اینکه نوع چله کشی مشخص شد باید سیه بندی دار رو انجام بدیم  . 

واسه اینکار اول اندازه زیردار و سر دار ( دو تا میله افقی دار که یکی پائین دار هست و دیگری بالای دار )رو میگیریم . اونی که کمتره میشه اندازه دار ما . 

خوب حالا با این اندازه جدیدی که داریم وسط دو تا میله افقی رو مشخص میکنیم . و با ماژیک یک خط میکشیم . 

طبق نقشه مشخص میکنیم که چند تا 7 سانتی متر باید داشته باشیم و حالا از هر طرف 7 سانتی متر 7 سانتی متر جدا میکنیم . 

مثلا برای 370 تا گره با رجشمار 40  . 370 رو تقسیم بر 40 میکنیم جوابش میشه تعداد 7 سانتی های ما که اینجا جواب میشه 9.25  

فعلا بیخیال 25صدم میشیم و عدد نه رو در نظر میگیریم . 

حالا از هر طرف دار ( از وسط دار همیشه شروع میکنیم ) 4 تا 7 سانتی متری جدا میکنیم . تا اینجا میشه 8 تا تکه 7 سانتی متری . 

چون همیشه فرش باید وسط دار قرار بگیره پس اون یک دونه 7 سانتی دیگه رو تقسیم بر 2 میکینم که میشه دو تا تکه 3 و نیم سانتی متری . 

خوب اول کار 25 صدم اضافه داشتیم . برای شیرازه های فرش هم نیاز به تار اضافه داریم که جای اضافه هم میگیره . پس تکه های سه و نیم سانتی متری رو روند میکنیم که میشه 4 سانتی متری 

حالا از هر دو طرف تکه های 4  سانتی متری رو هم جدا میکنیم . 

مثل شکل زیر 

خط زرد نشون دهنده وسط دار هست و خط های قرمز هم تکه های 7 سانتی متری ما 

وقتی سیه بندی پائین دار رو انجام دادیم بعد یالای دار رو هم سیه بندی میکنیم . 

اینکار باعث میشه اندازه های فرش ما تغییر نکنه و هم اینکه تعداد تارها به یک نسبت همه جا باشه 

چله کشی یک طرفه و دو طرفه

باز هم سلام به دوستان عزیز 

بعد از اینکه ابعاد فرش رو مشخص کردیم . نوبت چله کشی میرسه . ما برای بافت هر گره به دو تا تار نیاز داریم که یکی تار زیر میشه یکی هم تار رو . 

پس اگر در عرض فرش ما 370 تا گره باشه . ما باید دو برابر این عدد تار داشته باشیم . 

یعنی میشه 

740= 2 * 370 

بعضی اوقات طول فرش ما بیشتر از اندازه دار هست یا دار بزرگه و وقتی کار بافت فرش به بالا برسه دیگه نمیشه فرش رو راحت بافت  برای اینجور مواقع نیاز هست نوع چله کشی رو عوض کنیم و چهار برابر تار نیاز داریم .  

به صورت معمول توی دارهای کوچک چله کشی فقط به صورت یک طرفه انجام میشه . یعنی دقیقا واسه فرش بالا 740 بار نخ رو دور دار می پیچیم . اما برای دارهای بزرگ نمیشه اینکار رو کرد غیر از اینکه دار مدل فارسی باشه و یا نوع چله کشی دو طرفه بشه . 

ممکنه کمی گیج شده باشید سعی میکنم با شکل بهتر برای شما توضیح بدم . 

مثلا شکل بالا یک دار هست که چله کشی شده . حالا اگر بخواهیم ببافیم گفتیم برای هر گره به دو تا تار نیاز داریم . 

تارهای با رنگ قرمز مثلا تارهای روی دار هستند و اونهایی که با رنگ سبز مشخص شدند تارهای پشت دار . 

حالا اگر چله کشی ما یک طرفه باشه از تارهای رنگ قرمز و سبز استفاده میکنیم و اگر چله کشی ما دو طرفه باشه باید از تارهای قرمز فقط استفاده کنیم و کاری به تارهای سبز نداریم . 

تغییر رجشمار

گفتیم که بعضی اوقات ممکنه رجشمار فرش رو تغییر بدیم که اندازه فرش هم تغییر میکنه . 

به طور مثال فکر کنید  یک دار قالی دارید  با ابعاد 120  در 100  سانتی متر . و رفتید یک نقشه خریدید با رجشمار 30 که ابعادش 150 در 2 متر هست ( 642 گره در عرض و 857 گره در طول )  . برای اینکه بتونیم این فرش رو ببافیم دو تا راه حل داریم اول اینکه بریم یک دار جدید بسازیم که خیلی هزینه بر هست و روش دوم اینکه رجشمار فرش رو تغییر بدیم . 

رجشمار فرش رابطه عکس با سایز فرش داره . هر چی رجشمار رو کمتر کنیم اندازه فرش بزرگتر میشه و هر چی رجشمار رو بیشتر کنیم 

حالا اگر برای همین فرش رجشمار رو 45 در نظر بگیریم ابعاد جدید فرش میشه 100 در 175 که به راحتی میشه روی دار قبلی بافت و نیاز به دار جدید نداره 

تعیین ابعاد فرش

وقتی یک نقشه میخریم  اولین کار اینه که رجشمار رو پیدا کنیم و بعد از اون باید طول و عرض فرش رو بر اساس رجشمار مشخص کنیم

مثلا فرض کنید یک نقشه یک دوم با رجشمار 40 خریدیم 350 تا گره در عرض داره و 500 گره در طول . برای اینکه اندازه این فرش رو حساب کنیم . اول باید 500 رو در 2 ضرب کنیم ( بدلیل اینکه نقشه یک دوم بود ) پس میشه 

1000 = 2 * 500 

اینجوری طول فرش رو بدست میاریم ( قبلا گفتیم که نقشه یک دوم یعنی اینکه پائین فرش رو کامل ببافیم به وسط که رسیدیم نقشه رو قرینه پائین کنیم تا قسمت بالای فرش بافته بشه ) 

حالا برای اندازه گیری این فرش باید تناسب ببندیم که جوابش میشه 

61.25 = 40 / ( 350 *7 ) = X 

پس عرض فرش ما با احتساب شیرازه های فرش میشه 62 سانتی متر 

و برای طول هم به همون صورت حساب میکنیم که میشه 

175= 40 / (1000  * 7 ) = X 

پس ابعاد فرش ما میشه 62 در 175 سانتی متر ( فرش با این اندازه یا باید تابلو فرش باشه و یا کناره ) 

رجشمار

سلام دوستان صبح زیبایی داشته باشید 

امروز میخوام رج شمار رو بهتون یاد بدم 

به این عکس دقت کنید

به صورت استاندارد رجشمار میشه تعداد گره هایی که توی هفت سانتی متر می زنیم . 

رجشمار نقشه ای که بالا گذاشتم دقیقاً میشه 49 که البته همیشه عدد رند میشه پس رجشمار نقشه بالا میشه 50 . 

رجشمار فایده اش این هست که طول و عرض فرش رو برای ما مشخص میکنه و همچنین طول و عرض هر تکه از بافت رو 

مثلا برای نقشه بالا توی هر هفت سانتی متر از عرض فرش ما باید 50 تا گره بزنیم و توی هر 7 سانتی متر از طول فرش باید 50 رج ببافیم . 

بعضی اوقات میتونیم برای تغییر اندازه یک فرش رجشمارش رو کم یا زیاد کنیم . هر چی رجشمار کمتر باشه اندازه فرش بزرگتر میشه و هر چی رجشمار زیادتر باشه اندازه فرش کوچکتر میشه . 

رجشمار همچنین یک رابطه مستقیم با مواد مصرفی ما داره . مثلا برای رجشمار 60 یا 65 نخ چله باید ابریشم باشه . و برای رجشمار 30 نخ چله باید پنبه ای باشه با تعداد لای زیاد . معمولترین رجشمار هم 40 و 45 هست . 

نخ هایی که تو عکس بالا می بینید نخ پود و چله هستن . 

اون نخی که بهم پیچ خورده  نخ چله هست . 

اونی که رنگش آبی هست پود نازک و کناری هم پود ضخیم هست . 

گفتیم که برای استحکام بیشتر بافت باید بعد از هر رج که می بافیم دو تا پود از بین تارها رد کنیم . 

هر دو تا نخ پود از جنس پنبه هستند . پود ضخیم هم از نخ های خیلی نازک پنبه ای که بهم تابیده شدن درست شده . قطر و تعداد لا های پود ضخیم بستگی به ظریفی فرش داره . بعضی مناطق کشور به جای پود ضخیم پنبه ای از پود پشمی استفاده میکنن که باعث میشه فرش کج بشه یا کناره های فرش جمع بشه . 

پود نازک هم از جنس پنبه هست و در رنگهای مختلفی هم وجود داره . رنگ پود باید یک رنگ نزدیک به رنگ زمینه قالی باشه . مثلا اگر زمینه قالی ما مشکی هست بهتره که از پود سفید استفاده نکنیم . 

بعضی ها به جای استفاده از پود نازک از نخ قرقره استفاده میکنن که اینکار باعث میشه کیفیت فرش پائین بیاد مخصوصا اگر وقتی بخواهید فرشی رو بفروشید خریدارها به این نکات خیلی توجه می کنند

چله

این نخ هایی که توی عکس بالا می بینید  چله هستند . 

نخ چله چون پایه و اساس یک قالی هست باید استحکام و مقاومت بالایی داشته باشه . این نخ ها از پنبه ساخته میشن و همیشه چندین نخ پنبه ای ظریف که بهم تابیده شدن میشه یک نخ چله . 

نخ های چله تاب خیلی زیادی دارن مثلا یک تکه از این نخ ممکنه چند بار دور خودش پیچ بخوره و بهم تابیده بشه . 

توی بعضی از مناطق کشور مخصوصان در بین عشایر ممکنه به جای چله پنبه ای از چله پشمی استفاده کنن ( فرشی که با چله پشمی درست شده استحکام پائینی داره و ممکنه بعد از بافت فرش هم کش بیاد و کوچک و بزرگ بشه ) 

نخ های چله بر اساس تعداد لایی که دارن شناخته میشن . مثلا چله 10 لا یا چله 14 لا یا چله 9 لا 

این تعداد لا نشون دهنده اینه که چند تا نخ پنبه ای بهم تنیده شدن و تشکیل یک نخ چله رو دادن 

خامه

این نخ های رنگی و خوشکل همون خامه ها هستن 

خامه ها بر اساس جنسشون به چهار دسته تقسیم میشین 

دسته اول پشم : این دسته از پشم گوسفند ساخته میشه . معمولا ضخیم تر از بقیه خامه ها هستن . و یک زبری خاصی هم دارن . 

دسته دوم کرک : کرک موهای نرم و کوچکی هست که روی بدن بعضی از موجودات مثل شتر وجود داره و وقتی این موها تبدیل به خامه میشن بهشون کرک گفته میشه . از پشم لطیف تر هستند و قیمتشون نسبت به پشم هم بیشتره . و ضخامتشون هم یا مثل پشم هست و یا یک مقدار ضخیم تر یا نارک تر 

دسته سوم مرینوس : مرینوس پشم یک سری از گوسفندهاست که زادگاه اولیه اونها استرالیا بوده ( الان در همه جای دنیا وجود دارن ) . این پشم های مرینوس نسبت به پشم گوسفندهای معمولی خیلی کیفیت بالاتری دارن  . ضخامتشون هم کمتره و بیشتر برای بافت های تابلو فرش  و یا قالی های با کیفیت بالا استفاده میشه . قیمتشون هم نسبت به دو گروه دیگه زیادتره 

دسته چهارم ابریشم  : ابریشم هم که همونجور که میدونید از تارهای کرم ابریشم ساخته میشه . خیلی خیلی لطیف هستن استحکام بیشتری نسبت به گروه های قبلی دارن و قیمتشون هم به مراتب بالاتره و بیشتر توی تابلوفرش های دست بافت استفاده میشه و یا بافت فرشهای ظریف 

پشم یا کرک ممکنه که رنگ ثابتی نداشته باشه پس زمان خرید باید دقت کنید و با یک دستمال سفید ( دستمال نخی باشه یا دستمال کاغذی باشه فرقی نداره ) یکی دو بار محکم روی پشم ها و یا کرک ها می کشید و اگر دستمال رنگی نشد رنگشون ثابت هست و میشه از این ها استفاده کرد بعضی ها  هم با دستمال کمی مرطوب این تست رو انجام میدن .